Een kanteling naar meer objectiviteit?

Zondag 19 maart 2017 – Radioprogramma Vroege Vogels

Ik heb een brede interesse in de natuur om mij heen. Vanuit deze interesse en omdat het goed uitkomt op de zondagochtend, luister ik graag naar de radioprogramma’s ‘Vroege Vogels’ (VARA) en OVT (VPRO). Van het eerste programma mag je een links-politieke vooringenomenheid verwachten.

Soms betrap ik mij erop met kromme tenen naar interviews te luisteren vanwege deze vooringenomenheid.
Zo kan ik mij een aflevering herinneren met daarin een interview met een Nederlands waterbouwkundig ingenieur. Het onderwerp ging over het inroepen van Nederlands waterbouwkundige expertise door een havenmetropool in Azië om te helpen bij steeds vaker voorkomende overstromingen van zeewater. Ik ben de naam van de metropool en de datum van de aflevering kwijt. Het viel mij op dat de interviewer de oorzaak van deze toegenomen overstromingen meerdere keren aan klimaatverandering wilde toewijzen. Iedere keer corrigeerde de expert de interviewer door te benadrukken dat het hier kwam door de explosieve groei van de metropool in de afgelopen vijftig jaar en het daardoor veranderde bodemgebruik van de slappe (delta) ondergrond met als gevolg een versnelde inklinking van deze bodem.

Afgelopen zondag 19 maart viel mij een kentering op. Jelle Reumer las zijn kolom voor. Hij noemt in zijn kolom Salomon Kroonenberg en zag waarschijnlijk als aanleiding voor zijn kolom een artikel in de Volkskrant van 4 februari 2017 met Salomon Kroonenberg. Het artikel in de Volkskrant kan alleen door abonnees worden gelezen, maar er is ook een artikel van Salomon op de site van de SP te lezen.
(omdat links nog weleens kapot gaan hier een pdf-bestand van het artikel)
Interessant in deze kolom van Jelle Reumer is dat ik voor het eerst een wat mildere toon hoor over het fenomeen ‘zeespiegelstijging‘.
Een poging om een constateerbaar fenomeen uit een gepolitiseerde greep te ontworstelen en zo ‘normaal bespreekbaar’ te maken? 
Omdat het lastig is de kolom bij ‘uitzending gemist’ er direct uit te pikken, kun je hem hier beluisteren.

Ik heb hieronder de tekst van de kolom weergegeven en cursief mijn opmerking erbij geplaatst.

Jelle Reumer
Er is weer een hoop te doen over het klimaat. Elke dag is er wat te lezen of te horen, bijvoorbeeld omdat VVD coryfee Ed Nijpels zich erover verbaasde dat het klimaat bij de verkiezingen totaal geen issue was. Of omdat er aan de overkant van de grote plas beleid gevoerd gaat worden door een stel klimaat-ontkennende dwaallichten. Ondertussen is voor het zoveelste jaar op rij het CO2 gehalte van de atmosfeer verder gestegen.
Onder wetenschappers heerst grote consensus over het probleem, maar desondanks blijft de discussie met de zogenoemde ‘klimaatsceptici’ dooretteren. Loopgraven worden betrokken, vooroordelen in graniet gebeiteld en pek en veren uit de mottenballen gehaald en gebruikt.

Kreten als ‘loopgraven’ en ‘vooroordelen’ geven denk ik wel een politieke vooringenomen weer, maar dat mag want het is een VARA programma.

Maar in die discussie worden appels met peren vergeleken en dat levert nooit iets bruikbaars op. Het valt me op dat er twee dingen door elkaar worden gehaald en er twee soorten klimaatsceptici zijn: de ontkenners en de relativisten.
Met Trumpiaanse hardcore klimaatontkenners is het uiteraard slecht praten; zij zijn uit hetzelfde vermolmde waaibomenhout gesneden als ‘platte-aarde-gelovers’ en lui die menen dat de aarde zesduizend jaar geleden in zes dagen tijd in elkaar werd geknutseld.

Duidelijk worden hier de ‘hardcore klimaatontkenners’ als vijanden neergezet die niet meer zijn te redden, maar ook nog achterlijk bovendien; politieke retoriek dunkt mij.

Maar de klimaat-relativisten zijn anders; zij relativeren met in hun achterhoofd het geologische verleden.

Hier blijkt opeens een nuance in het politieke vijandbeeld noodzakelijk, ze zijn niet allemaal verderfelijk en misschien hebben ze een beetje gelijk?

Het verschil in inzicht is het gevolg van kijken door verschillende brillen, die zijn scherpgesteld op verschillende tijdsdimensies. Kijken we naar tijdschalen van miljoenen jaren of naar de menselijke maat.
Zo’n vijftig miljoen jaar geleden was het stervens heet, er groeiden palmbomen op Groenland. Het CO2 gehalte van de atmosfeer was vermoedelijk wel zes keer zo hoog als nu. Destijds was dat geen probleem want er waren geen mensen om het een probleem te vinden. Voor de aarde maakte het geen bal uit. Die bleef vrolijk zijn rondjes om de zon en om zijn eigen as draaien. Uiteindelijk koelde het weer af en kregen we zelfs nog een heel stel ijstijden om ons wat bescheidenheid bij te brengen. Vanuit het geologische perspectief gezien maken we ons druk om niks, een peanut een gevalletje van voorbijgaande aard. Vanuit het menselijke perspectief gezien is er wel wat aan de hand. Tijdens de vorige warme tussen-ijstijd, nu zo’n 125 duizend jaar geleden, stond de zee wel 5 tot 6 meter hoger dan tegenwoordig.

Hierboven worden wat geologische bekendheden aangehaald met daaraan gekoppeld dat je kunt aannemen dat eerder voorgekomen situaties in de toekomst ook wel weer kunnen voorkomen; tenslotte hebben er ook Mammoeten gelopen op wat nu de Noordzeebodem is en dat kwam niet door tectonische plaatverschuivingen.

De kans is groot dat dit weer gaat gebeuren, maar is dat nou een natuurlijk proces of het gevolg van menselijk handelen, of van beide?

Op deze vraag komt Jelle verder niet terug. Vergeten?

En als de zee stijgt, gaat het dan om een paar centimeter of om diezelfde 5 tot 6 meter als destijds? En hoe snel gaat het? Deze eeuw of hebben we nog wel tienduizend jaar. Mensen die het geologische perspectief hanteren, zoals Salomon Kroonenberg, zijn geen klimaatontkenners, het zijn klimaat-relativisten. Zij weten dat de aarde heus niet zal vergaan, maar vandaag is het menselijke perspectief eventjes relevanter. Meer dan de helft van de wereldbevolking en vrijwel alle kostbare infrastructuur als steden, havens, raffinaderijen, containerterminals en industrie bevinden zich op zeeniveau. Als daar 5 meter bijkomt is dat wel even een dingetje.

Jelle concentreert zich in zijn kolom verder vooral op het effect van zeespiegelstijging op de kustgebieden en het feit dat dit een grote impact op ons kan hebben. Kijk, dat vind ik een objectief standpunt waar niets mis mee is.
Zeespiegelstijging: absoluut als gevolg van het ophouden van de laatste ijstijd of relatief als gevolg van versnelde inklinking door 
intensiever bodemgebruik.
Het is iets wat je kunt constateren en waarop je kunt acteren. In mijn beleving een poging een mogelijk reëel probleem te ontdoen van een hinderlijke politieke beladenheid.

Klimaat-relativisten hebben wel een beetje gelijk, maar ze zouden toch eens hun geologisch bril moeten afzetten. Al is het maar om Donald Trump en zijn bende mafketels en dwaallichten geen valse argumenten te verschaffen.

Oké, het blijft een kolom voor de VARA, dus ik begrijp dat er met een politiek juist getinte zin afgesloten moet worden.